Entelektüel Nazilli ilçesine bağlı Hamzalı Mahallesi’nde portakal üreten çiftçiler bu yıla sıkıntıyla başladı. Üretici Ünal Biçer, “Geçmiş yıllarda 2 bin 3 bin lira olan gübre şu anda 10 bin lira oldu. Geçen yıl 300-400 liraya bulduğumuz yevmiyeler arttı. İşçi bulamıyoruz. İşçileri çalıştırıyoruz. Akşama kadar topladıkları portakalların yevmiyesini karşılayamıyoruz. Para kazanamıyoruz. Şu anda “Portakal alıp satan yok. Şu anda kesicileri ve oduncuları bekliyoruz. Bunları kestirmek için sıra bekliyoruz” dedi.
Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı Hamzalı Mahallesi’nde portakal üretimi yapan çiftçiler bu yıl sezona zorluklarla başladı. Personelin yevmiye ücretlerinin yüksek olması, motorin fiyatlarındaki artış ve depolama maliyetlerinin de eklenmesiyle üreticilerin yaşadığı sıkıntı daha da derinleşiyor. Akdeniz sineğiyle çalışan üreticiler ise üretim maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle alıcı bulamama endişesi taşıyordu. Portakal üreticileri gelir elde edemedikleri için ağaçlarını kesmeye başladı.
“AKDENİZ SİNEĞİ BU YIL PORTAKALLARA VURDU”
Konuyla ilgili konuşan yapımcı Ünal Biçer şunları anlattı:
“Portakal yetiştirmek sıkıntı. Geçmiş yıllarda 2 bin 3 bin lira olan gübre şu anda 10 bin lira. Geçen yıl 300-400 liraya bulduğumuz yevmiye arttı. Kadınların yevmiyesi 650 lira , erkeklerin yevmiyesi 900 lira. İşçi bulamıyoruz. Bulduğumuz işçiler akşam topladığı portakalın yevmiyesini karşılamıyor. İyi portakal 2 lira, kötü portakal 150 kuruş 90. kuruş.Bu su ve kaplara ayrılıyor.Portakal alıcısı ucuz portakal almak için sebep yaratıyor.Şu anda portakal alıp satan kimse yok.
Akdeniz sineği portakallara çarptı. Akdeniz sineği sadece Nazilli ve Hamzalı’nın sorunu değil. İlaçlamanın Türkiye genelinde çok iyi devlet kanalları aracılığıyla yapılması gerekiyor. Bu sinekten kurtulmamız lazım. Yoksa incirler başlar, incirler de vardır. Çileklerde var. Mandalinalarda var. Bu ulusal bir felakettir.
“BU ARAZİYİ KÖKÜNDEN SATACAĞIM”
Artık portakalımızı seçtik. Usta olduğunu iddia eden bir adamın bu ağaçları budamanın günlük ücreti 8 ile 10 bin lira arasında değişiyor. Burası tamamen dezenfekte edilecek. Ağaç başına şeker dediğimiz Dap gübresi uygulanacak. Sulama işlemi var. Bunları yapmak için traktör kullanacağız. Şu anda mazotun litresi 40 lira. Bu işi kimse yapmayacak ve pek çok kişi bu ağaçları kesecek. Çiftçi olarak önce parçalarını sonra da köklerini keseceğiz. ve sonra bu araziyi kökünden satacağım. Para kazanamıyorum. Bu masraflarla ayakta kalamayız. Şu anda çevre köyler Başaran, Piri Beyefendi ve Sevindikli’deki portakal bahçelerini kestiler. Üreticilerle, dostlarla iletişim halindeyiz. Şu anda kesicileri ve oduncuları bekliyoruz. Biraz kestirmek için sıra bekliyoruz. Böylece bahçemizi kesme sırası ona gelecekti. Allah bizi korusun.”
“ÇİFTÇİLER EMEKLERİNİN KARŞILIĞINI ALAMADIĞI İÇİN AĞAÇLARINI KESMEK ZORUNDA KALACAK”
Bir diğer üretici Murat Uysal ise portakaldaki sorunları şöyle dile getirdi:
“Buradaki portakallar birinci kalite. Çiçek açtığı andan buraya geldiği ana kadar hep para harcıyoruz, her şey paraya mal oluyor. Gübre paraya, budama paraya, hasat paraya mal oluyor. Çiftçi kendi cebinden para harcıyor. bir yıldır. Hasat zamanı geldiğinde fiyatlar hiç birbirine uymuyor. Bu yıl daha da kötü. Şu anda portakal alıcısı yok. Kısmen kesilen portakallar hava koşullarından dolayı depoda çürüyor. koşullar, Akdeniz sineği ve yabani ot sineği. Yeni kesilmeye başlandı, bir hafta on gün oldu. Depodaki portakallar neredeyse çürümeye başladı. Üretici şu anda meyve suyu fabrikalarına gönderiyor. Meyve suyu fabrikaları şimdi almazsa bunlar kalır. Meyve suyu fabrikaları almazsa büyük kayıp olur. O zaman masraftan tasarruf da olmaz. Çiftçi bir yılını bunun için çalışarak geçirir. Buradan aldığı parayla geçimini sağlıyor. Çiftçi bunu nasıl yapacak, şu anda kimse bir şey bilmiyor. Turuncu Şu anda alıcı yok. Dış pazar gelen alıcılara kapalı olduğu için iç pazar bu kadar malı kaldıramıyor. Şu sıralar pek çok kişi portakallarını kesmeye başladı. Emeğinin karşılığını alamadığı için kesmek zorunda kalacak. Masraflarını alamıyor, evinin geçimini nasıl sağlayacak? Kestikten sonra yerine başka bir şey diker. Yonca mısır gibidir. Bu bir analiz değil.
“İŞÇİLERİN ÜCRETLERİ BAŞ BAŞINA BİR SORUN”
Bir portakal ağacının büyümesi 15 yıl alır. Ancak 15 yıl sonra meyve vermeye başlar. Çiftçinin durumu o kadar vahim ki, nasıl anlatacağımı bilemiyorum. Her şey bu yıl oldu. Akdeniz sineği dediğimiz bir sinek var. Empost dediğimiz bir ot sineği var. Bu sorunların dışında havaların sıcak olması nedeniyle portakallar depolarda uzun süre kalmıyor. Bu sineklere verilen ilaçların etken maddelerini azalttılar. Şu anda üretici firma 2 katı olması gereken yere 4 katı ilaç sıkıyor ama yine de işe yaramıyor.
İşçilerin yevmiye ücretleri başlı başına bir sorundur. Kadının yevmiyesi 650 TL, erkeğin yevmiyesi 800 TL. Her üreticide 10 kadın ve en az 3-4 erkek çalışıyor. Sadece işçilere verdiği para günlük 10 bin lira. Bunun dışında her gün yakıt parası, traktör ve ailesinin işleri hariç 10 bin lira harcıyor. Bir kasa portakalın depoya gelmesi 50 lira tutuyor. Bu giderlerin dışında ilaç ve mazot fiyatları nerede? Geçen yıl portakalımız 4 lira, kolu 4,5 liraydı. Bu sene kimse 2 liraya, 2,5 liraya alıp satmıyor. Şu anda meyve suyu fabrikalar tarafından 2 lira 200 kuruşa alınıyor. “Üreticiyi ayakta tutan şey budur.”
“ÇİFTÇİNİN DURUMU KÖTÜ”
Portakallarını traktör kasasındaki kantara getiren üretici, “Çiftçinin durumu çok kötü. Her geçen yıl daha da kötüleşiyor. 2 liraya içmek için portakal döküyoruz. Daha iyi olabilir, daha iyi olur” dedi. masrafları karşılayabilseydi. Masrafların büyük çoğunluğu mazot ve işçilikten oluşuyor.”
Bir başka üretici ise, “Çiftçinin durumu perişan, sulu portakal 2 lira, mazot 41 lira.”
