Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, emekli maaşının yanlış bağlanması durumunda EYT’lilerin yapması gerekenleri yazdı.
Emeklilik yaşı kanunu kapsamında hızlı emekli olabilecek kişi sayısı ise 2,2 milyon olarak açıklandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, yaklaşık 1,8 milyon kişinin emeklilik başvurusunda bulunduğunu, 400 bin kişinin ise şartları taşımasına rağmen emeklilik başvurusunda bulunmadığını söyledi.
Yaklaşık 1 milyon başvuru sahibinin aylık aldığını belirten Alım, “Normalde ayda 35-40 bin kişiye aylık verilirken şimdi iki ayda yaklaşık 1 milyon kişiye maaş bağladık. Bu çalışanlarımızın, SGK personelinin özverisi ile alakalıdır. EYT’lilere maaş ödemek için Cumartesi Pazar demeden çalışan arkadaşlarımızı tebrik ediyorum.”
2022 yılı boyunca 302 bin 102 SSK’lı, 40 bin 443 BAĞ-KUR üyesi ve 27 bin 514 Emekli Sandığı katılımcısının emeklilik sürecini tamamlayan SGK, ayrıca yaklaşık 11 bin kişiye de malul maaşı bağladı. Geçen yılın tamamında 381 bin kişiye emekli maaşı bağlanırken, emeklilik için başvuran 1,8 milyon EYT’linin 1 milyonunun maaşı 2 ayda ödendi. Kalan 800 bin kişinin ise aylık bağlama işlemlerinin kısa sürede tamamlanması bekleniyor.
SGK’da emekli aylığı bağlama işlemleri uzman çalışanlar tarafından yürütülmektedir. EYT üyelerinin süreçlerini hızlandırmak amacıyla uzman olmayan çalışana da hızlandırılmış eğitim verilerek, emekli maaşı kurma görevi verildi. Emekli aylığı bağlama sürecinde olağan zamanlarda çeşitli nedenlerle aksaklıklar yaşanabilmektedir. Sürecin hızlanması nedeniyle EYT’lilerin hatalı emeklilik yapma riski daha da arttı.
Aylık ölçü yanlış hesaplanabilir
Bazı hizmetlerin sonradan tespit edilmesi, hizmetlerin başka taraflarla ilgili karıştırılması, temel gün ve faiz bilgilerinin veya diğer bilgilerin emeklilik planlarına yanlış girilmesi gibi nedenlerle aylık ölçüm hatalı hesaplanabilmektedir. Bu durumun sonradan tespiti halinde aylık, emeklilik dilekçesinin verildiği tarihin prestiji ile yeniden hesaplanır.
Yeni hesaplanan aylık eskisinden yüksek ise başlangıç tarihinden itibaren hesaplanan farklar emekliye ödenir.
Hesaplanan yeni aylık eskisinden düşük ise öncelikle kusurun vatandaştan mı yoksa SGK’dan mı kaynaklandığına bakılır. Fazla ödemenin vatandaşın kasti veya kusurlu davranışından kaynaklanması halinde fazla ödenen tutarlar hatasız olarak 10 yıl süreyle geri alınır. Fazla ödeme SGK’nın hatalı işlemlerinden kaynaklanıyorsa gerçek 5 yıllık dönemde yapılan fazla ödemeler geri alınır.
Fazla ödeme konusunda vatandaşın suçu büyük oranda sahte sigortadan kaynaklanmaktadır. Fiili olarak çalışmadığı halde bir işyerinden sigortalı olduğu tespit edilenlerin, çalışmaları geçersiz sayıldığı için aylıkları kesilebilir veya azaltılabilir.
Emekli maaşı yanlış ödenen EYT’liler dilekçe ile başvuru yapabilirler.
SGK’nın hatasından dolayı emekli maaşını yanlış alanlarda hak kaybı yaşanmamaktadır. Hatalı işlem düzeltilir ve emeklilik dilekçesi tarihinden itibaren hesaplanan aylık fark emekliye ödenir.
Emekli maaşı yanlış ödenen EYT’liler dilekçe ile sosyal güvenlik il müdürlüklerine başvurabilirler. Özellikle emeklilik başvurusu yapmadan önce e-Devlet’te maaş robotunda gördükleri miktara bağlı olarak emekli aylığının ortasında fark bulunan EYT’liler, emekli maaşlarının yeniden hesaplanmasını talep edebiliyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu, aylık alan vatandaşları detaylı olarak bilgilendirir. Eksik olan hizmetlerin (premium gün) varsa hizmet kayıtları kontrol edilerek giderilebilmesi için dilekçe verilmesi gerekmektedir.
Aradaki fark Hazine tarafından karşılanıyor
Bu yıl çıkarılan kanuna göre emekli maaşı 7.500 TL’nin altında olanların aylıkları Hazine tarafından 7.500 TL’ye tamamlanıyor. Ocak ve Temmuz aylarında aylıklar 6 ayda bir artırılırken, öncelikle kök aylıkları artırılmaktadır. Enflasyon farkı için hesaplanan kök aylığı cari sınır olan 7.500 TL’nin altına düşerse aradaki fark Hazine tarafından karşılanır ve emekliye 7.500 TL ödenir.
Örneğin kök aylığı 6.100 TL olan ancak 7.500 TL maaş alan bir kişinin durumunu ele alalım. Bu yıl Ocak-Haziran döneminde enflasyon yüzde 30 olursa bu emekli Temmuz ayı itibariyle 7.500 TL yerine 7.930 TL maaş alacak, çünkü bu emeklinin 6.100 TL olan kök aylığı yüzde 30 artarak 7.930 TL’ye çıkacak. Bu kişinin temel emekli maaşı 6.100 TL yerine 5.000 TL olarak hesaplanırsa yüzde 30’luk enflasyon farkı bu kez 5.000 TL olarak hesaplanacak. Hesaplanan tutar 6.500 TL olacağı için bu emekli Temmuz ayından sonra aylık 7.500 TL almaya devam edecek.
Söz konusu EYT’li kişi, “Kök aylığım 6.100 TL olsun, 5.000 TL olsun fark etmez, zaten 7.500 TL ödeniyor” diye düşünmemeli ve itiraz etmelidir. Çünkü son bir yılda en düşük emekli maaşı 3.500 TL’den 5.500 TL’ye, ardından 7.500 TL’ye çıkarılsa da her zaman bu şekilde yükselmeyebilir. Bu nedenle en düşük emekli aylığının altında aylık alan EYT’liler, aylıklarında bir yanlışlık olması durumunda dilekçe vermeyi ihmal etmemelidir.
